معمولا اولین واکنش بعد از هر اختلافی که با دیگران داریم آن است که در میانه عصبانیت و خشم با خودمان می گوییم «ازش شکایت میکنم». در این نوشتار می خواهیم شما را با شیوه شکایت کردن و تنظیم شکواییه و نکات حقوقی مرتبط آشنا کنیم.
مراحل تنظیم شکایت
مرحله اول
به طور کلی برای ثبت شکایت خود باید به دادسرا مراجعه کنید. دادسراها قسمتی از بوروکراسی اداری قوه قضاییه برای رسیدگی به جرایم است. دادسرای عمومی و انقلاب، دادسرای نظامی ، دادسرای ویژه روحانیت و دادسرای ویژه اطفال و نوجوانان، انواع دادسراهای اصلی در ساختار قضایی ایران است. البته به تشخیص رییس قوه قضاییه دادسراهای تخصصی ازقبیل دادسرای جرایم کارکنان دولت، جرایم امنیتی، جرایم مربوط به امور پزشکی و دارویی، رایانهای، اقتصادی زیر نظر دادسرای عمومی تشکیل شده است. اگر شما از جرایم یک فرد نظامی شکایت داشته باشید به دادسرای ویژه نظامیان مراجعه می کنید و اگر از یک فرد روحانی شاکی باشید به دادسرای ویژه روحانیت. مطابق قانون بخش اندکی از جرایم ویژه اطفال و نوجوانان نیز باید در دادسرای ویژه رسیدگی شوند و جرایم گروه سنی زیر18سال عموما به طور مستقیم در دادگاه مخصوص خودشان مورد رسیدگی قرار می گیرند. بنابراین بیشترین مراجعه افراد به دادسرای عمومی و انقلاب است. ( ماده 22 تا 25 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب1392)
در مرحله اول باید بدانید که باید به دادسرایی مراجعه کنید که جرم در حوزه آن واقع شده است. مثلا اگر شما در شهر دیگری غیر از محل سکونت خود مورد سرقت قرار گرفتید یا مورد ضرب و جرح واقع شدید باید به دادسرای عمومی آن شهر مراجعه کنید و محل دادگاه برگزاری هم در همان شهر خواهد بود. البته شما می توانید به کلانتری هم مراجعه کنید و در جرایم مشهود تهیه گزارش را از مامور بخواهید، ولی باید بدانید ماموران کلانتری هم بعد از تشکیل پرونده آن را به دادسرا می فرستند. (ماده310قانون آیین دادرسی کیفری مصوب1392)
مرحله دوم
در مرحله دوم تنظیم فرم شکواییه از اهمیت بسیاری برخوردار است. طبق قانون شکایت و اعلام جرم شهروندان هیچ تشریفات خاصی ندارد و حتی می تواند شفاهی باشد و یا روی یک برگه معمولی کاغذ نوشته شده باشد، ولی مطابق قانون جدید دادگستری موظف است که اوراق متحدالشکلی را در دسترس مردم قرار دهد و در رویه عملی نیز دادسراها فرم مخصوص چاپ شده ای وجود دارد که فرد شکایت خود را روی آن می نویسد. مشخصات شاکی از قبیل نام و نام خانوادگی، آدرس دقیق محل سکونت، آدرس محل وقوع جرم، شرح اتفاقات صورت گرفته و اسم و مشخصات فردی که از او شکایت دارید و البته آدرس دقیق محل زندگی یا کار او که باید به دقت نوشته شود. البته این موارد فقط برای زمانی است که شما متهم را می شناسید، در غیر این صورت ناگزیرید او را مجهول المکان معرفی نمایید. مدارکی هم اگر وجود دارد از قبیل اسناد و مدارک و فیلم و عکس یا اسم شهودی که احیانا دارید را نیز باید روی برگه اضافه کنید. (ماده68قانون آیین دادرسی کیفری مصوب1392)
در ضمن اگر خسارت مادی یا مالی به شما وارد شده است در همین برگه شکواییه آن را مطرح کنید و ضمن شکایت از اصل جرم مطالبات مالی هم را بنویسید.
چرا تنظیم شکواییه اهمیت دارد؟
تنظیم شکواییه نکات دقیق دیگری هم که دارد که تخصصی است. یادتان باشد کارت ملی هم همراه داشته باشید و کپی آن را پیوست کنید. امروزه با وجود سامانه ابلاغ و اطلاع رسانی آنلاین(سامانه ثنا)، شاکی باید در این سامانه ثبت نام کند و شماره ثنا داشته باشد که این کار هم با مراجعه به نزدیکترین دفتر خدمات الکترونیک با هزینه بسیار کم صورت می گیرد.
شما برای پرکردن فرم شکواییه هم می توانید از عریضه نویسانی که در محل دادسرا حضور دارند استفاده کنید، چون در رویه عملی در بیشتر استان ها دادسراها فرم تایپ شده را قبول میکنند. ولی توصیه ما به شما استفاده از مشاوره یک وکیل مجرب است. شما هر شکایتی را چه به زبان ساده و چه به زبان حقوقی مطرح کنید، مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت اما مساله آنجاست که یک متخصص علم حقوق می داند شکایت شما را چگونه تنظیم کند که شما به نتیجه دلخواه برسید. مثلا در پرونده های کیفری بسیار مهم است که عنوان اتهام انتسابی و جرم صورت گرفته درست انتخاب شود. شاید شما فکر کنید کسی از شما کلاهبرداری کرده است ولی یک وکیل با آگاهی از ماوقع، متوجه میشود که موضوع خیانت در امانت است. یا شاید شما یا عریضه نویس اتهام سرقت را مطرح کنید ولی در واقع خیانت در امانت صورت گرفته باشد یا حتی در یک پرونده هم موضوع جعل باشد و هم کلاهبرداری و هم توهین و غیره. گروه حقوقی حامی به صورت آنلاین و با هزینه مناسب در خدمت شماست تا شکواییه شما را با دقتی علمی و با توجه به رویه عملی، در بازه زمانی کوتاه تنظیم کند.
مرحله آخر
بعد از بررسی و تشخیص بازپرس پرونده قرار جلب به دادرسی صادر شده و کیفرخواست صادر می شود و توسط دادستان به دادگاه فرستاده می شود. بستگی به نوع جرم شعبه خاصی تعیین میشود و وقت جلسه به شما ابلاغ میشود تا این بار قاضی دادگاه پرونده را رسیدگی نماید و تصمیم نهایی را بگیرد.
باید بدانید که…
اصولا رسیدگی به جرایم فرایندی وقتگیر و طولانی است. جلسات مختلف بازپرسی و تحقیقات باعث می شود که شما بیش از یک بار مجبور به مراجعه به پاسگاه یا دادسرا باشید و بارها لازم باشد تا مدارک خود را ارایه دهید و اظهارات خود را تکرار کنید. صبور باشید. پیشنهاد مصرانه ما این است که قبل از طرح شکایت حتما از یک وکیل مشاوره بگیرید تا در تنظیم شکواییه و حتی پیگیری روند دادسرا و دادگاه در کنارتان باشد.
