فارغ از هرگونه انتقاد اجتماعی و سیاسی این خوانش متحجرانه از آیات قرآنی نوبر است. پرونده سرقت کم نداشته‌ام، اتفاقا سرقت گوسفند هم چند مورد داشته ام. از وضعیت این سارق که دستش را قطع کرده اند اطلاعاتی ندارم. اما در پرونده ای که من داشتم طرف دامدار ثروتمندی بود.
به اقتضای شغلش بوی پهن میداد و این بوی خوبِ کاه و پهن تمام فضای دفترم را فراگرفته بود، اما قیمت ماشین زیر پایش با قیمت ملک دفترم یک پا میرفت. شبانه آمده بودند قلعه اش و گوسفندانش را با ماشین سنگین برده بودند. خیلی باحال و شیک. حتی تصویر مبهمی از بردن گوسفندان را هم در دوربین قلعه اش داشت؛ یک دزد گوسفندان را مثل هندوانه میانداخت و شریک دیگر روی هوا میگرفت. خنده دار بود و اما این موکل با موهای فرفری و سیبیل بلندش، وقتی صحنه را میدید، رگ گردنش باد میکرد و فحش‌های دامدارانه میداد. این را گفتم تا بگویم کسی سرقت را توجیه نمیکند. اینکه هر اقدام مجرمانه ای باید مجازات شود غیر قابل انکار است. اما تاریخ حقوق را که مطالعه میکنید یک چیز واضح است. سیر برابر شدن شدت مجازات با جرم انجام شده. روزگاری نخبگان همین سرزمین را با نوشادر کشتند. گویا همین شهاب الدین سهروردی عارف نابغه را. که تصور کردنش هم سخت است. دمار درآوردن، زنده زنده پوست کندن و شمع آجین کردن. یا چرخ مجازات که در اروپای قرون وسطی رایج بود…بگذریم توضیح این‌ها رنج آور است. اما مهمترین معیار این همسان سازی جرم و مجازات عرف بوده است. عرف حاکم بر زندگی اجتماعی و انسانی. پدر من و شما اگر روزی سر بریدن یک خروس یا گوسفند را نمیدیدند روزشان شب نمیشد. اما ما شاید سالی یکبار هم نبینیم و همان یکبار هم آزارمان بدهد. وقتی در جامعه قرنها پیش جنگ تن به تن است و ابزار جنگی شمشیر است و فواره زدن خون از گردن دشمن تصویری عادی، قطع دست عرفی ترین مجازاتی است که میتوان برای یک دزد در نظر گرفت. اما در روزگار ما قطع دست برای بُزدزدی چقدر عجیب است. نیست!؟! کاری به نظرات بنتام و روسو و خصوصا بکاریا ندارم که کسی گمان نکند این حرفها از دل غرب در می آید.
انریکو فری میگفت: شهرها را درست بسازید، جرم کم میشود.
مثلا در کوچه های شهر چراغ بگذارید و… حالا در این بلبشوی اقتصادی و اجتماعی ایران که هرکس دستش در جیب مردم رفته تا تهش را درنیاورده دستش را هم در نیاورده، اگر مانا نیستانی این تصویر را بکشد، نباید غریب باشد.. بحث تخصصی درباره آیه قران بماند برای بعد که فارغ از بستر تاریخی اش اتفاقا آیه بسیار جالبی است و قابل تطبیق با روزگارمان.
