رفتن به محتوای اصلی
خانواده و ارث

تفاوت نفقه و اجرت المثل

توسط ۱۳۹۹-۰۹-۲۷دی ۲ام, ۱۳۹۹بدون دیدگاه
نفقه و اجرت المثل

یکی از مسایل مهم در طلاق امور مالی زوجین است که حتما هنگام حکم طلاق باید تعیین تکلیف شود. بسیاری از این موارد در پروسه قبل از طلاق هم مطرح میشود تا فشاری باشد بر روی زوج. در این مقاله دو مورد نفقه و اجرت المثل را بررسی میکنیم.

نفقه و اجرت المثل چه تفاوتی با هم دارند؟

زندگی مشترک پیچیدگی های زیادی دارد. دو انسان متفاوت با یکدیگر در تمام جنبه های عاطفی مالی خانوادگی و شخصی شریک می شوند . هنگام طلاق تمام درهم تنیدگیهای زندگی دانه دانه جدا میشود تا دو زندگی مستقل به وجود بیاید. در این میان مسایل مالی بسیار حایز اهمیت است. به خصوص برخی از این موارد قبل از طلاق و در پروسه جدایی مطرح میشوند. هم از جهتی که عزم راسخ زوجه را برای جدایی و طلاق نشان دهد و هم از بابت تحت فشار گذاشتن زوج در حالتی که طلاق توافقی نیست و از طرف زن مطرح میشود. از سویی ابزار چانه زنی مرد است برای شرایط طلاق. بنابراین داشتن اطلاعات دقیق از موضوع نفقه و اجرت المثل بسیار لازم است. باید اضافه کرد که دانستن اطلاعات بیشتر برای همه افرادی لازم است که می خواهند ازدواج کنند و باید تصویر دقیق و واقع بینانه ای برای مسایل حقوقی ازدواج داشته باشند.

نفقه چیست و چگونه محاسبه میشود؟

طبق ماده 1107 قانون مدنی نفقه عبارت از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج است.

بنابراین نفقه هزینه کلیه امور زندگی است که برعهده مرد است. نکته اینجاست که نوع و مقدار این هزینه ها بستگی به سبک زندگی زن دارد.هرچند موقعی که قاضی حکمی به پرداخت نفقه می دهد شرایط مالی مرد و عرف جامعه را مدنظر قرار میدهد ولی اصولا نوع نیازهای خانم تعیین کننده مقدار نفقه است.

مقدار نفقه با نظر کارشناس تعیین میشود که هزینه آنرا باید زوجه بپردازد و بعدا از مرد قابل مطالبه است. به هرحال هزینه کارشناس فعلا حدود 150 تا 200 هزار تومان است و این هزینه غیر از هزینه دادخواست مطالبه نفقه است که هزینه دادرسی آن سه و نیم درصد بهای خواسته است. ما این موارد را در مقاله دادخواست چیست مفصل توضیح دادیم.

در مجموع مطالبه نفقه هزینه دارد که البته در صورت محکومیت مرد به پرداخت، قابل بازپس گیری از ایشان است.

32

نفقه اجباری است؟

طبق ماده 1106 قانون مدنی در ازدواج دایم نفقه زن به عهده شوهر است. پس در ازدواج موقت هزینه زندگی خانم بر عهده آقا نیست مگر اینکه ضمن عقد شرط شده باشد.

نکته بعدی این است که میتوان پرداخت نکردن نفقه را مجوزی برای درخواست طلاق زوجه قرار داد. یعنی شوهر چه وقتی که استنکاف کند یا وقتی که به دلیل عسر و حرج نتواند نفقه را بپردازد در دادگاه طلاق محکوم میشود.

فرار از نفقه

نفقه جزیی از حقوق زن است و با جاری شدن عقد به او تعلق میگیرد هرچند که درباره نفقه ایامی که به اصطلاح عروس و داماد عقد هستند و زن در خانه مشترک با مرد زندگی نمی کند اختلاف نظر است ولی اصولا رویه  محاکم به پرداخت نفقه بعد از عقد رای می دهند.

تنها یک حالت است که نفقه به زن تعلق نمی گیرد و وقتی است که زن ناشزه باشد یعنی از شوهرش تمکین نکند.

نشوز اصطلاحی حقوقی است که به معنای امتناع زن از ادای وظایف زوجیت است. در قانون ما برای زن و مرد وظایفی را در نظر گرفته است که بعداز ازدواجبر عهده آنها قرار میگیرد. نشوز در اینجا یعنی زن این وظایف را انجام ندهد. مثلا از رابطه زناشویی سرباز بزند یا ریاست مرد در امور خانواده را نپذیرد. در این حالت ناشزه محسوب میشود و نفقه به او تعلق نمی گیرد.

در مواردی که زن و شوهر در پروسه جدایی قرار دارند معمولا مرد به دنبال گرفتن حکم عدم تمکین است تا حداقل در مدت باقیمانده از زندگی زناشویی مجبور به پرداخت پولی نباشد

از آن طرف زن هم به دنبال دادخواست مطالبه نفقه معوقه است. نفقه معوقه یعنی نفقه مربوط به گذشته و ایام قبل از درگیری های طلاق. در واقع خانم مدعی میشود که در ایامی که تمکین میکرده نیز نفقه دریافت نکرده است.

وجه کیفری نفقه

نفقه از جمله حقوق مالی زن است و قانون گذار جرمی تحت عنوان ترک انفاق را تعریف کرده است. بنابراین میتوان بابت ترک انفاق یعنی نپرداختن نفقه از مرد شکایت کیفری کرد. طبعا طرح دعوای شکایت نیاز به شکواییه دارد که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صورت میگیرد.

نکته اینجاست که طرح شکایت کیفری هزینه ای به مراتب کمتر از دادخواست حقوقی دارد و حدود 30 هزار تومان هزینه دادرسی آن میشود.

جرم ترک انفاق طبق قانون در صلاحیت دادگاه کیفری است ولی وجه حقوقی نفقه در دادگاهخانواده بررسی میشود.

بعد از طلاق

طبق قانون اصولا موقع طلاق باید تمامی امور مربوط به زندگی مشترک از حقوق مالی و مهریه و حضانت و غیره باید مشخص شود . ولی مممکن است درحالتی این اتفاق نیوفتد و مثلا درباره نفقه یا حضانت توافقی صورت نگرفته باشد و قاضی هم به دلیل مطرح نشدن اصلا رسیدگی نکرده باشد به هرحال حتی پس از طلاق نیز می توان این مطالبات را مطرح کرد. یعنی نسبت به نفقه دادخواست مطالبه نفقه ایام زوجیت رد کرد. پس پیشنهاد مابه شما آن است که حتما برای طلاق با یک وکیل یا مشاور حقوقی صحبت کنید تا نکاتی درباره مسایل پیرامون دوره ازدواج ناگفته نماند و با بررسی همه جانب از همسرتان جداشوید. حامی آماده است تا ضمن مشاوره حقوقی و پگیری امور طلاق برای شما دادخواست یا شکواییه بنویسد یا لایحه دفاعیه تنظیم کند.

اجرت المثل

اجرت چه چیزی؟

کلمه دیگری که در حقوق خانواده مطرح میشود اجرت المثل ایام زوجیت است. این موضوع از تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی نشات میگیرد که می گوید:

«چنانچه زوجه کارهایی را که شرعا به عهده وی نبوده و عرفا برای آنکار اجرت المثل باشد به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود دادگاه اجرت المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به چرداخت آن حکم می نماید. »

درباره امور خانه هم این سوال مطرح میشود که خانه داری باید اجرتی داشته باشد یا خیر؟ با توجه به ماده چند شرط برای آن وجود دارد:

از وظایف زن نباشد

مرد بایددرخواست کرده باشد

زن رایگان انجام نداده باشد .

در نتیجه در مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت زوجه باید برای دادگاه اثبات کند که خانه داری با درخواست شوهر و با قصد دریافت اجرت انجام گرفته است.

بسیاری معتقدند که در عرف جامعه و ازدواج خانه داری از طرف خانمها رایگان و بدون درخواست شوهر انجام میگیرد. ولی برخی معتقدند که اصولا اثبات امر عدمی کار سختی است و عدم تبرع را نمی توان اثبات کرد. پس همینکه زن بگوید بدون قصد تبرع انجام دادم کافی است. به هرحال فعلا در محاکم عمدتا به نفع زوجه مردمحکوم به پرداخت اجرت المثل میشود. برای مطالبه اجرت المثل نیز باید دادخواست حقوقی تنظیم کنید و به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنید.

سوالات متداول

1

در چه مواقعی میتوان نفقه نپرداخت؟

نفقه در عقد دایم همواره به عهده مرد است مگر وقتی که عدم تمکین زن را اثبات کند
2

دادگاه صالح به رسیدگی امور مربوط به نفقه و اجرت المثل کجاست؟

دادگاه خانواده
3

پرداخت اجرت المثل هم اجباری است؟

خیر برای دریافت اجرت المثل باید شرایط آن از طرف زن ثابت شود

دیدگاه خود را ثبت کنید

بستن منو

گروه حقوقی حامی

آدرس دفتر تهران :

خیابان ولیعصر، خیابان زرتشت غربی، کوچه یزدان، پلاک2، واحد2

شماره تماس : +989214307531

شماره واتس‌اپ و تلگرام: 09214307531

آدرس دفتر قم :

بلوار 55 عمار یاسر ، کوی 39 ، پلاک 5

شماره تماس : +989214307531