رفتن به محتوای اصلی
خانواده و ارث

نکات مهم درباره ارث و وصیت

توسط ۱۳۹۹-۰۴-۳۱بدون دیدگاه
Whatsapp Image 2020 07 15 At 11.42.41 Am

ما در این نوشتار حقوقی ابتدا به بحث ارث و تقسیم ترکه می پردازیم  و سپس به سراغ انواع وصیت نامه رفته و به شرایط یک وصیت نامه صحیح اشاره می کنیم.

نکات مهم ارث و وصیت

همه چیز آغاز و پایان دارد و پایان انسان نیز مرگ است. این فکر که زندگیمان روزی تمام میشود ولی بافقدان ما حیات ادامه می یابد و همسر و خانواده و دوستانمان می مانند وبه زندگی شان ادامه می دهند گرچه برای بسیاری از ما ناراحت کننده و غم انگیز است ولی می تواند محرک و انگیزه بخش نیز باشد. زندگی کوتاه است از آن بیشترین بهره ببریم و قدر لحظه را غنیمت بشمریم.

از منظر حقوقی با فوت هرکس مجموعه اصول و قواعدی برای اداره بازماندگان صغیر و کوچک و اموال متوفی وجود دارند که الزام اور هستند. به طور مثال ترتیب تقسیم ترکه یعنی هر آنچه که از متوفی باقی مانده است مشخص است و همین طور افرادی که به ترتیب و با سهم مشخص ارث می برند. در این میان وجود وصیت نامه می تواند تا حدودی این قواعد مشخص را تغییر دهد. ما در این نوشتار ابتدا به بحث ارث و تقسیم ترکه می پردازیم  و سپس به سراغ انواع وصیت نامه و شرایط یک وصیت نامه صحیح اشاره می کنیم.

چه چیزهایی به ارث گذاشته می شوند؟ برای چه کسی و به چه مقدار؟

به دارایی به جامانده از متوفی ترکه می گویند. ترکه بخش منفی و مثبت دارد بخش منفی آن دیون و بدهی های فرد درگذشته است و بخش مثبت آن اموال و حقوق و مطالبات مالی متوفی است. در یک جمله دارایی منفی از دارایی مثبت کسر میشود و انچه باقی میماند بین وراث تقسیم میشود. به زبان حقوقی بخواهیم توضیح دهیم باید گفت طبق ماده 868 قانون مدنی استقرار مالکیت وارثان متضمن سه مرحله است

تحریر ترکه

تصفیه ترکه

تقسیم ترکه و تعیین سهم وراث

  • تحریر ترکه به معنی ارزیابی و تعیین مقدار ترکه و دیون متوفی است.برای تعیین باید همه اموالی که هنگام مرگ برای متوفی بوده به حساب بیایید مطالبات او نیز باید به فهرست اضافه شود و همچنین منافعی که بعد از مرگ به دست می آید نیز از توابع آن است.
  • دیه مرحوم که از شرکت بیمه یا شخص قاتل گرفته شده نیز جز ماترک محسوب می شود ولی مبلغ بیمه عمر متعلق به ذینفعی است که در قرارداد بیمه عمر مشخص شده و از تحریر ترکه خارج است. مستمری بازنشستگی متوفی نیز فقط به همسردایم و فرزندان او با شرایط مقرر واگذار میشود.
  • مقصود از تصفیه ترکه تعیین دیون و بدهیهای متوفی و پرداخت آنهاست. ماده 869 قانون مدنی ترتیب اولویت بدهیهای متوفی را بیان کرده است به این ترتیب که هزینه کفن و دفن میت ابتدا از دارایی مثبت او کم میشود والبته باید توجه داشت هزینه مراسهای تجملی و مکرر سوم و چهلم و هفتم شامل این ماده نمیشود.در مرحله بعد بدهی ها و واجبات مالی متوفی است و مرحله اخر وصایای میت تا یک سوم دارایی او لحاظ میشود. مبحث وصیت توضیح طولانیتری دارد که بعدا به ان می پردازیم.
  • بعد از آنکه تمام موارد بالا پرداخت شد و مالی باقی ماند وارد مرحله سوم یعنی تقسیم ترکه و تعیین سهم وارثان میشویم. اولویت وارثان نیز توسط قانون مشخص شده است که به ان طبقات ارث می گویند. در واقع با وجود طبقه اول افراد طبقه دوم ارث نمی برند و اگر از طبقه اول کسی موجود نباشد طبقه دوم وارث می شوند و همین طور نسبت به طبقات سوم. به طور خلاصه و کاربردی باید بدانید طبقه اول شامل پدر ومادر و فرزندان و نوه های متوفی است. طبقه دوم پدربزرگ و مادربزرگ و خواهران و برادران و خواهرزاده و برادرزاده های متوفی وطبقه سوم عمه ها و عموها و دایی ها و خاله ها و فرزندان آنها را شامل میشود. در هر طبقه ای نیز با زنده بودن مثلا فرزند مرحوم دیگر نوه او ارث نمی برد و همین طور درباره نسل دوم طبقات دوم و سوم.
  • نکته مهم این است که همسر متوفی اعم از زوج یا زوجه در هرحال و با تمام طبقات ارث میبرد و برای زنی که فرزند دارد سهم او یک هشتم اموال همسرش و در صورتی که فرزندی نداشته باشند نهایتا یک چهارم دارایی ها را به ارث میبرد. برای مرد این نسبتها یک چهارم و یک دوم است. مقدار و سهم بقیه وراث هم  در قانون مشخص شده است.

Rt

انواع وصیت و شرایط آن

حدس میزنیم تا اینجا به اهمیت وصیت پی برده باشید چرا که در بخش پیشین گفتیم وصیت نامه تکلیف حداکثر تا یک سوم اموال ما را بعد از مرگ مشخص میکند. در فرهنگ ایرانی اسلامی ما بارها به نوشتن وصیتنامه توصیه شده است چه بسا نکاتی اخلاقی یا احساسی را هیچ وقت بیان نکنیم و دلمان بخواهد در آخرین یادداشت به جامانده از ما برای همیشه نزد عزیزانمان به یادگار بماند و یا حتی دینی داشته باشیم که هیج کس از آن خبر ندارد و وصیتنامه جای مناسبی برای ذکر آن است و همینطور ممکن است نسبت به تقسیم اموالمان پیشنهادی داشته باشیم که بارها به صورت شفاهی بیان کرده ایم ولی برای آنکه قابلیت استناد حقوقی داشته باشد باید آن را در وصیت ذکر کنیم.

  • طبق ماده 276 قانون امور حسبی وصیتنامه سه نوع است خودنوشت رسمی وسری.

وصیتنامه خودنوشت یکی از متداولترین انواع وصیتنامه است به این صورت که تمام متن وصیت به خط موصی است و در پایان تاریخ دقیق و امضای موصی را دارد. موصی یعنی کسی که وصیت می نویسد. برای تنظیم وصیتنامه رسمی باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنید و همکاران ما در آنجا در فرم های مخصوص وبا رعایت تشریفات قانونی وصیت نامه مورد نظر شما را تنظیم میکنند. وصیتنامه سری ترکیبی از دو نوع خودنوشت و رسمی است.

مساله مهم این است که وصیتنامه هر نوعی که باشد قابل رجوع است یعنی موصی تا وقتی زنده است می تواند وصیت نامه دیگری تنظیم کند یا عملا کاری کند که برخلاف مفاد وصیت نامه باشد. پس امکان تغییر متن وصیت همیشه هست.

نکته بسیار مهم  دیگر آن است که اگر برای تقسیم اموال تان نسبتهای به خصوصی مدنظر قرار دهید باید بدانید که فقط وصیت تا یک سوم از دارایی شما بدون اجازه بقیه وراث نافذ است یعنی حتما باید اجرا شود حتی اگر برخی از وراث مخالف باشند ولی درباره بیشتر از ثلث اموال باید همه وراث آن را تنفیذ کنند. این نکته بسیار مهم در ماده 843 قانون مدنی امده است. همینطور شما نمی توانید فردی از ورثه را به موجب وصیت از ارث محروم کنید که این مساله هم صراحتا در ماده 837 قانون مدنی امده است.به هرحال پیشنها د ما این است که متن وصیت حتی برای یک سوم نیز منصفانه تنظیم شود تا از مشکلات بعدی خانوادگی جلوگیری شود گروه وکلای حامی آمادگی دارد تا به شما درباره تنظیم تخصصی وصیتنامه کمک کند.

نکته پایانی درباره وصیتنامه وقتی است که فردی اقدام به خودکشی می کند و درمدت زمان خودکشی تا مرگ وصیتی را تنظیم می کند چنین وصیتنامه ای نافذ نخواهد بود.

عمرتان دراز باد.

سوالات متداول

1

آیا میشود کسی را ارث محروم کرد؟

خیر مطابق قانون و شرع نمیتوان هیچ کدام از ورثه را طبق وصیتنامه از ارث محروم کرد مگر اینکه همه اموال به دیگران منتقل شود.
2

3

اگر کسی دو وصیت نامه داشته باشد کدامیک معتبر است؟

وصیت نامه متاخر یعنی وصیتنامه ای که دیرتر نوشته شده معتبر است.
4

بچه ای که هنوز به دنیا نیامده نیز ارث میبرد؟

اگر در حین فوت نطفه جنین تشکیل شده باشد بله ارث میبرد
5

آیا همه اموال را میتوان وصیت کرد؟

بله میتوان وصیت کرد ولی اجرای آن منوط به تنفیذ همه وراث است
6

زن از همه اموال شوهر ارث میبرد؟

زن از همه اموال منقول و از قیمت اموال غیر منقول ارث میبرد

دیدگاه خود را ثبت کنید

بستن منو

گروه حقوقی حامی

آدرس دفتر تهران :

خیابان ولیعصر، خیابان زرتشت غربی، کوچه یزدان، پلاک2، واحد2

شماره تماس : +989214307531

شماره واتس‌اپ و تلگرام: 09214307531

آدرس دفتر قم :

بلوار 55 عمار یاسر ، کوی 39 ، پلاک 5

شماره تماس : +989214307531